Тагтаа хэвлэлийн газар хүүхдэд зориулсан шүлэгт шинэчлэл хийснээрээ япон оронд төдийгүй, олон улсад нэн алдартай, яруу найрагч Канеко Мисүзүгийн "ЦУУРАЙ ЮМ УУ, ЧИ?" хэмээх яруу найргийн түүврийг бүх насны уншигчдадаа зориулан хүргэж байна.
Томчууд бид хүүхдэд зориулж аливаа бүтээл туурвих, сонгохдоо хүүхдийг дэндүү дутуу үнэлж, тэдний ертөнцийг дандаа өөрсдийнхөөрөө хялбарчлан боддог гэмтэй. Гэтэл хүүхэд гэдэг бидний нүдэнд балчир, гэнэхэн харагдаж байж мэдэх ч, ердөө л тоглоом наадгай, чихэр жимс төдийхөн бодож явдаг дуу шүлгийн хялбархан дүр биш ээ. Тэд бас эцэг эх, гэр бүлийнхнийхээ элбэрэл ачлал дор дандаа жаргалтай, дандаа баясгалантай байдаг хүүхэлдэйн киноны өхөөрдөм дүр биш. Хүүхдүүд гэр бүл, эргэн тойрон, тэр бүү хэл улс оронд нь өрнөн буй аж амьдралын баяр жаргал, зовлон гунигийг яг л томчуудтай нэгэн зэрэг мэдэрч, бүгдийг нь томчуудтай хамт туулдаг. Тийм ч учраас үхлийн тухайд хүүхдийн мэдрэмж, хагацлын тухай тэдний анхны сэрэмж, амьдралын энгийнээс ч аз жаргалыг бүтээж чаддаг хүүхдийн сууг бид үл ойшоож боломгүй билээ. Тэд амьдралыг өөрсдийнхөөрөө эргэцүүлж, тэр л эргэцүүлэл, эргэлзээ, асуултуудаа үүлсийн хэлбэр, навчсын хэлэнд шингээн, мэдрэмжээ хамгийн гэгээн, хамгийн бүтээлчээр илэрхийлж чаддаг жинхэнэ уран бүтээлчид билээ.
Мисүзү хүүхдийн дотоод ертөнцийн баялгийг хэзээ ч басамжлан бодоогүй цөөхөн уран бүтээлчдийн нэг юм. Тэр шүлгээрээ зүрх сэтгэлд нь үргэлж хадаатай явдаг ч, томчуудаас бэргээд асууж чаддаггүй хүүхдүүдийн олон асуултыг асууж, хариултыг нь аанай л хүүхдийн гоц ухаанаар нээн өгүүлж чадсан юм. Тиймдээ ч түүний шүлгүүд хүүхдүүдэд найз, эцэг эхчүүдэд нээлт болдог билээ. Ерөөс түүний шүлгүүд амьдралд даруу бөгөөд хүндэтгэлтэй хандахыг хэн бүхэнд сануулан, бүгдийн сэтгэлийг булаах шидтэй. Цэл залуу 26 насандаа хорвоог орхисон тэр бээр Фусае гэдэг ганц охинтой байв. Ийм богинохон наслахдаа асар хүнд амьдралын дундаас ч сайн сайхныг нь олж харж, хайрлахын хүчийг бидэнд үзүүлсэн билээ. Түүний шүлгүүд зуун жилийн дараа ч хүмүүсийн зүрхэнд хонх шиг жингэнэж, шүүдэр шиг бөнжгөнөн, багваахай шиг дэлгэрч, шувуухай шиг жиргэсээр байна. Загасчдын тосгонд өссөн өрөвч, нинжин охины аварга том халимаас авхуулаад жижигхэн зөгий хүртэл, одод, моддын тухай шүлэглэхээс өгсүүлээд нүдэнд үл үзэгдэх зүйлсийг хүртэл ив ижилхэн хайрлан, энэрч бичсэн шүлгийн мөрүүд уншсан хүний зүрх сэтгэлийг гэрэлтүүлэн, гийгүүлж, амьдралын сайн сайханд итгэх хүчийг нь сэлбэдэг билээ. Хамгийн чухал нь хүүхдийн ертөнцийг томчуудын үзэмжээр тоймлож, хялбарчлалгүй, хүүхдийг хүүхдийн мэдрэмжээр нь ойлгуулж чаддагаараа томчуудад ч том сургамж өгдөг нь Мисүзүгийн шид гэлтэй.
Шүлгийн номын нэрний тухайд онцлогтой. 2011 оны гуравдугаар сарын 11-нд Японд болсон Тохокугийн аймшигт газар хөдлөлт болон цунамигийн үеэр хорин мянган хүн амь үрэгдэж, улс орон даяар уй гашууд автсан билээ. Энэ хүнд хэцүү цаг үед өргөн нэвтрүүлгийн сувгаар сайн дурынханд итгэл, урам өгөхийн тулд Мисүзүгийн "Цуурай юм уу, чи?" шүлгийг дахин давтан цацаж байсан гэдэг. Өөрийгөө хайрладаг шигээ бусдын хайрлахыг сануулсан энэ шүлгийн ачаар япончууд хүнд хэцүү цаг үеийг тайтгарал, итгэл найдвараар даван туулж, гамшигт нэрвэгдсэн хүмүүст туслахаар мянга, мянган сайн дурынхан Тохокуд цугласан түүхтэй. Тэгж японы ард түмэн Мисүзү хэмээх шүлэгчийг ахин нэгтээ санаж, бүр ихээр хайрлах болсон юм. "Би энд байна", "Би тэнд байна", "Би жаргалтай байна", "Би ч бас баяртай байна", "Би чамд хайртай!", "Би ч бас чамд хайртай!" Хэлсэн үг, хийсэн үйлдэл бүхэн чинь цуурай мэт чам руу эргээд ирнэ. Энэ бол японы ард түмний зовлонгийн дороос хүчийг олон дээш өндийх амны уншлага, тарни байлаа.
Цуурай юм уу, чи?
“Хоёулаа тоглоё!” гэж хэлэхэд минь чи
“Хоёулаа тоглоё!” гэж хэлнэ.
“Тэнэг!” гэж хашхирахад минь дагаад л чи
“Тэнэг!” гэж хэдэрлэнэ.
“Чамтай тоглохоо болилоо!” гэвэл
“Чамтай тоглохоо болилоо!” гэнэ.
Удаж түдэлгүй
Ганцаардсан намайг
“Уучлаарай!” гэхэд аанай л өөдөөс
“Уучлаарай!” гэнэ.
Цуурай юм уу, чи?
Үгүй үгүй.
Чи бол намайг тойрсон
бүх хүн.
Том ан
Нар мандахад, сүр жавхлантайяа мандахад
“Ганзага дүүрэн шүү” гэсээр
Манай загасчид ирлээ.
Май загасыг тор тороор нь барьжээ.
Эрэг дээр олз омгоо баяр болгоно.
Энүүхэн далайн ёроолд гэвч
Арван түмэн ах дүүсээ үдэх
Аймшигт оршуулгын ёслол болж буй.
Зөгий ба Бурхан
Зөгий нь цэцгийн цомирлиг дотор
Цэцэг нь цэцэрлэг дотор
Цэцэрлэг нь хашаан дотор
Хашаа нь хот дотор
Хот нь Япон дотор
Япон нь дэлхий дотор.
Тэгээд, тэгээд бас Бурхан нь
Тэр бяцхан зөгийн дотор.
Зохиолч: Канеко Мисүзү
Шүлгүүдийг орчуулсан: Батсуурийн Баясгалан
Монгол тайлбарын зохиолч: Базаррагчаагийн Дэлгэрмаа
Зураач: Сайнбаярын Энх-Од
Ерөнхий редактор: Цагаанчулуугийн Дэлгэрмаа
Уран сайхны редактор: Мөнхцолын Батбаяр
Дизайнер: Баярмагнайгийн Билгүүн
Эрхлэн гаргасан: ТАГТАА ХЭВЛЭЛИЙН ГАЗАР
Хэвлэгдсэн он 2023
ISBN 9789919989378
